Last Updated on February 17, 2023
Endoskopi, kolonoskopi ve rektoskopi operasyonlarının yapıldığı gastroenteroloji tanı ünitemiz, son teknolojik cihazlara sahiptir.
Endoskopi
Endoskopi, kişilerin sindirim sistemini incelemek için cerrahi operasyon olmadan, ağızdan girilerek uygulanan bir operasyondur. Gastroenteroloji uzmanları tarafından gerçekleştirilmesi gereken Endoskopi, vücutta bir kesi yapılmadan organların incelenmesini sağlar.
Endoskopi, yemek borusu, oniki parmak bağırsağı ve midedeki rahatsızlıkların teşhisinde, zaman zaman da tedavisinde kullanılır.
Endoskopi operasyonu sırasında, hastalarımız genellikle bir baskı hissi yaşadıklarından bahsederler, ancak acı hissetmediklerini belirtirler.
Endoskopi Öncesi Neler Yapmalısınız?
- Endoskopi öncesi midenizin işlem için boş olduğuna emin olmak için operasyondan önce sekiz saate kadar yemeyi ve içmeyi bırakmalısınız.
- Kullandığınız tüm ilaçlarla ilgili gastroenteroloji uzmanımıza bilgi vermelisiniz. Örneğin, kan sulandırıcı ilaçlar, endoskopi işlemi sırasında kanamaya neden olabileceği için, doktorunuz bırakmanızı tavsiye edebilir.
- Eğer, kalp hastalığı, diyabet, yüksek tansiyon gibi bir kronik hastalığınız varsa, gastroenteroloji uzmanımız operasyon öncesi gerekli yönlendirmeleri yapacaktır.
- İşlem sırasında, ağrı veya rahatsızlık hissetmemeniz için, endoskopi öncesi sizi rahatlatacak bazı sakinleştiriciler verilecektir. Bu yüzden, yanınızda bir refakatçi ile tanı ünitemize gelmenizi tavsiye ederiz.
Endoskopi Nasıl Yapılır?
Endoskop, ucunda kamera ve ışık bulunan esnek bir tüpten meydana getirilir. Biyopsinin gerekli görüldüğü durumlarda, endoskopa özel aletler eklenebilir. Endoskop kullanılarak yapılan endoskopi operasyonu süresince aşağıdaki adımlar takip edilir;
- İşlemden önce, sizi sol tarafınıza döndürerek, kafanızın 90 derece dönük olmasını sağlıyoruz. Gerekli görüldüğü durumlarda, Gastroenteroloji uzmanınız tansiyonunuzu, solunumunuzu ve kalp atışınızı takip etmek için vücudunuza elektrotlar takabilir.
- Endoskopi işlemine başlamadan önce yaşayabileceğiniz rahatsızlıkları en aza indirgemek için size sakinleştirici veriyoruz.
- Ağzınızın açık tutulması için plastik bir ağız koruyucusu kullanıyoruz.
- Boğazınızı uyuşturmak için ağzınızın içine anestezik püskürtüyoruz.
- Ardından endoskopu ağzınıza yerleştiriyoruz, boğazınızdan geçerken yutkunmanız istenebilir.
- Endoskopi sırasında boğazınızdan endoskop geçtiği için konuşamazsınız ancak sesler çıkarabilirsiniz. Nefes almanıza herhangi bir engel teşkil etmez.
- Endoskopi işlemi sırasında muayene odasındaki ekrana görüntüler yansıtılır. Bu tarama sırasında sindirim sisteminizin görüntüleri incelenebilmesi için kaydedilir.
- Yemek borusundan hafif hava basıncı verilerek sindirim sistemi şişirilebilir. Bu sayede endoskopun daha rahat hareket etmesi sağlanır ve sistemi daha kolay incelenmesine yardımcı olur. Verilen havadan dolayı dolgunluk veya basınç hissedilebilir.
- Endoskopun içinden özel cerrahi aletler geçirilerek doku örneği veya polip çıkarılabilir.
- Muayene bitiminde ağızdan yavaş yavaş geri çekilerek endoskop çıkarılır, endoskop muayenesi genellik 15 ila 30 dakika sürer.
Endoskopi Ne Kadar Sürer?
Endoskopi operasyonları duruma bağlı olarak, ortalama 15 ile 30 dakika arasında sürer.
Endoskopi Hangi Durumlarda Yapılır?
Endoskopi, üç farklı amaç için uygulanan bir operasyondur:
1. Teşhis Amaçlı
Endoskopi, hastalarda görülen bazı semptomlar neticesinde teşhis amaçlı yapılabilir. Geçmeyen karın ağrıları, anormal kanamalar, yemek borusunda tıkanıklık, yutkunma zorlukları, dinmeyen mide bulantıları, uzun süreli ishal veya kabızlık durumları, enfeksiyonlar, mide ülseri, tümörler, sebepsiz kilo kayıpları, pankreatit ve benzeri sindirim sistemi rahatsızlıklarının nedenleri araştırılmak üzere, endoskopi operasyonu gerçekleştirilebilir.
2. Biyopsi Amaçlı
Hastalara biyopsi yapmak için şüphelenilen yemek borusu, oniki parmak bağırsağı ve mideden doku örnekleri alınabilir.
3. Tedavi Amaçlı
Özel aletler endoskop cihazına eklenerek tedavi amaçlı kullanılır. Endoskopi yönteminin kullanılabileceği durumlar şunlardır; biriken sıvıyı boşaltmak, yabancı nesneyi çıkarmak, yemek borusunu açmak, enfekte olan küçük organları çıkarmak.
Endoskop ultrason cihazına da dönüştürülebilir. Endoskopi cihazına ultrason probu bağlanıp mide duvarı, yemek borusu gibi yerlerin özel görüntüleri çekilebilir hatta ulaşılması zor olan pankreasın bile rahatça detaylı görüntüleri elde edilebilir. Bu işlem Endoskopik Ultrason (EUS) olarak adlandırılır.
Endoskopi Yan Etkileri
Hastaya, endoskopi öncesi sakinleştirici verildiği için hastane ortamında yaklaşık olarak 1 saat dinlendirilerek müşade altında tutulur.
Endoskopi sonrası evinizde bazı ufak, rahatsızlık verici belirtiler gösterebilirsiniz;
Karında şişkinlik ve gaz
Kramp
Boğaz ağrısı
Ancak, bu belirtiler zamanla kendiliğinden geçecektir.
Kolonoskopi
Rektumun ve kalın bağırsağın incelendiği bir işlemdir. Kolonoskopi sırasında laboratuvarda incelemek için doku örnekleri alınabilir veya gerekliyse bağırsaktaki polipler özenle çıkarılabilir. Kolonoskopi işlemi, teşhis ve tedavi için ucunda ışık ve kamera olan esnek bir tüp ile makattan girilerek incelenir.
Kolonoskopi Öncesi Hazırlık
Kolonoskopi işlemi yapacak gastroenteroloji doktorunuz ile;
- Gebelik bilgisi,
- Akciğer hastalığı,
- Kalp hastalığı,
- Diyabet,
- Kullanılan ilaçlar,
- Alerji gibi bilgileri paylaşmanız çok önemlidir.
Kolonoskopi işleminin iyi sonuçlar verebilmesi için bağırsakların temizlenmesi gerekir. Bu işlemin yapılmasının önemi, lezyon veya polip yapılarının kolonoskopi sırasında gözden kaçmasını, işlemin uzamasını engellemektir. Çünkü kolonoskopi işleminin uzaması, beraberinde riskler doğurabilir ve işlemin tekrar yapılmasını gerektirebilir.
Kolonoskopi için diyet yada sıvı kısıtlamaları istenebilir. Ancak bir diyet listesinin uygulanması hastaya göre değişiklik gösterebilir. Hasta, doktor kontrolünden geçtikten sonra; uzman diyetisyen, operasyon için diyetin gerekli olup olmadığına karar verir.
Lif oranı yüksek ve posa bırakmaya neden olabilecek besinlerden kolonoskopi diyeti ile uzak durulması amaçlanır. Kolon temizliğinde lifli gıdalar çok fazla posa bırakmaya sebep olacağı için işlem sırasında sorunlar yaşanabilir.
Kolonoskopi olacak hastalar, birkaç gün önceden tohum, tam tahıllı gıdalar, kuruyemiş, karbonhidratlı yiyecekler, kuru fasulye, bezelye gibi gıdalar ile beslenmeyi bırakmalıdır.
Kolonoskopiden önce yediklerinizin düşük lifli besin kaynakları olmasına dikkat etmelisiniz. Süt ürünleri, balık, yumurta, beyaz et gibi düşük lif kaynaklı besinleri tercih edebilirsiniz.
Kolonoskopiden birkaç gün önce, katı yiyeceklerin tüketimi bırakılmalıdır. Kolonoskopi öncesi çay, su, meyve suyu hatta bir veya iki kez olmak üzere yoğurt tüketilmesine izin verilebilir. İşlemden bir önceki gece yarısından sonra herhangi birşey yiyip içmemek önemlidir ve kana karışabilecek kırmızı sıvılardan kaçınmalıdır.
Doktorun verdiği ilaçların bağırsağınızı tamamen temizlenmesi için akşam saat 18.00’dan sonra almalısınız.
Katı ve sıvı gıdalar kolonoskopi işleminin olacağı gün tüketilmemelidir. Hastaya işlem öncesi sakinleştirici yapılacağı için sigara ve tütün benzeri ürünlerin kullanılmaması önemlidir.
Bağırsakların temizlenmesi için farklı yöntemler ve ilaçlar bulunmaktadır. İlaçlar kolonoskopi olacak hastanın metabolizmasına göre dozaj ayarlanması yapılarak sunulur.
Kolonoskopi diyetinde bağırsakların temizlenmesi için müshil ilaçları, sodyum fosfat, macrogol maddesini içeren ilaçlar olarak mannitol, polietilen glikol gibi çeşitli birçok ilaç kullanılır. Verilen ilaçların işlemden 4 saat öncesine kadar bırakılmış olması gerekir.
İlaçlar kullanılmadan da lavman ve bağırsak yıkama (irrigasyon) gibi yöntemlerle temizleme işlemi yapılabilmektedir.
Kolonoskopi Nasıl Yapılır?
- Kolonoskopi işleminin yapılacağı gün ve işlem sonrasında bol belli kıyafetler giyilmesi rahat etmek için önerilir.
- Hastaya işlem öncesinde sakinleştirici ve ağrı kesici verilir.
- Hastaya arkasını açık bırakacak kolonoskopi pantolonu adı verilen kıyafet giydirilir.
- Duruma göre hastanın vücuduna elektrotlar takılarak hastanın solunum, tansiyon ve kalp atış hızı takip edilebilir.
- Kolonoskopi için hasta muayene masasına cenin pozisyonunda yatırılır.
- Uygun pozisyonun alınmasından sonra doktor kolonoskopu makata yerleştirir.
- Kolonoskopiden net görüntüler almak ve işlemi daha rahat yapabilmek için bağırsaklara biraz hava verilir.
- İşlem sırasında anormal bir durumda olan bölge tespit edilirse, kolonoskopa takılan özel bir aletle biyopsi yapılır. Bölgede polip bulunursa kolonoskopi cihazına takılan özel tel halka ile polipler çıkartılır.
- Gastroenteroloji uzmanı, kolon incelemesinde kolonoskopi cihazının ucuna yerleştirilen küçük kamera ile görüntüleri muayene odasında monitöre anlık olarak yansıtarak rahatça işlemi uygular.
- Elde edilen görüntüler daha sonra incelenmek için kaydedilir ve doktor işlem bittiğinde kolonoskopu çıkarır.
Kolonoskopi İşlemi Ne Kadar Sürer?
İşlem yaklaşık olarak 20 dakika ile 1 saat arasında sürmektedir. Fakat, işlem sırasında verilen sedasyon ilaçların etkisi geçinceye kadar 1 – 2 saat daha gerekebilir. Kolonoskopi sırasında işlemin rahatça yapılması ve görüntülerin net alınması için verilen havanın yarattığı gaz ve şişkinlik belirtilerinden kurtulması 1 – 2 gün sürebilir.
Kolonoskopi Zararlı Mıdır?
Kolonoskopi işlemi güvenli bir yöntemdir. Bazen işlem sırasında veya sonrası olumsuz durumlar görülebilmektedir.
- İltihaplanma olabilir.
- Kanama olabilir.
- Divertikül denilen kalın bağırsak duvarının dışına doğru fıtıklaşma görülebilir.
- Hasta, işlem sırasında kullanılan sakinleştiriciye olumsuz tepki verilebilir.
- Şiddetli karın ağrısı baş gösterebilir.
- Kalp veya kan damarı hastalığı olan kişilerde bazı komplikasyonlar ortaya çıkabilir.
- Kolon veya rektum duvarında yırtılma (perforasyon) meydana gelebilir.
Rektoskopi
Dışkının depolanmasını geçici bir süreliğine sağlayan rektumun incelenmesini sağlayan endoskopik bir yöntemdir. Doktorun rektum incelemesi için kullandığı alete rektoskop; proktoskop takılarak gerçekleştirilen işleme rektoskopi veya proktoskopi adı verilir.
Rektoskopi Nasıl Yapılır?
- Görsel muayene, rektoskop adı verilen cihaz kullanarak gerçekleştirilir.
- Rektum hastanın anüsünden geçirilen rektoskop ile 30 – 35 santimetre uzaktaki bağırsak bölgeleri incelenir.
- Rektoskop ampul ve hava kaynağı olan aydınlatmadan oluşmaktadır.
- İşlemin rahat ve kolay yapılması için bağırsaklar hava ile beslenir.
- Hava ile şişirildikten sonra cihaz bağlantısı kesilip görsel inceleme yapılması için rektoskopa göz merceği bağlanır.
- Göz merceği sayesinde incelenen bölgelerin durumu ve bilgileri özel monitöre yansıtılır.
Rektoskopi Ne Kadar Sürer?
Muayene süresi uygulanacak işlem sayısına göre değişir; ancak, genellikle rektoskopi ortalama 10 dakika sürmektedir.
Rektoskopi Öncesi Beslenme
Rektoskopiye bağlı olarak tanılama süreci değişebilir. İşlemden güvenilir sonuçlar alınabilmesi için, işlem öncesinde dikkat edilmesi gereken bazı hususlar bulunmaktadır :
- Hastaya işlem öncesi birkaç gün boyunca özel diyet programı verilmektedir.
- Doktorun önermediği unlu mamüller, sebzeler, meyveler, baklagiller, ekşi süt ürünleri, yumurta, alkol, kahve ve durumu etkileyebilecek gazlı içecekler tüketilmemelidir.
- Rektoskopi işleminin yapılacağı günün öncesinde karında şişmeye neden olacak ve sindirmesi zor besinler tüketilmemelidir.
- Rektoskopi işlemi öncesi bir veya iki kez temizlemek amacıyla operasyon için üretilen özel jeller kullanılarak lavman yapılır.
- Bağırsakların iyi temizlenmesi rektoskopi işlemi sonrasında incelemenin daha doğru ve güvenilir olmasını sağlar.